Đó là mạch nước bắt nguồn từ trong lòng dãy núi Pù Khà. Mạch nước này chảy ra cánh đồng phía Tây, nhân dân địa phương đã đào đắp thành hồ chứa nước và đặt tên là hồ Mỏ Luông.
Hang Mỏ Luông nằm trong lòng núi Pù Khà, thuộc địa phận thị trấn Mai Châu và 1 phần xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu, cách trung tâm thành phố Hoà Bình 61km về phía Tây bắc. Cửa chính đi vào hang đá thuộc thị trấn Mai Châu, còn cửa phụ đi vào theo dòng nước thuộc xã Chiềng Châu.
Hang Mỏ Luông là một hang động tự nhiên trong các dẫy núi đá vôi, trải qua quá trình xâm thực của nước bào mòn đá vôi tạo thành các khối nhũ đá đẹp. Hang Mỏ Luông nằm trong thung lũng có cảnh quan đẹp bởi núi rừng sông suối và các bản làng người Thái trù phú thơ mộng. Do vậy hang Mỏ Luông là loại hình di tích thắng cảnh hang động.
Dãy núi Pù Khà là sườn phía Đông của thung lũng mai Châu. Hang Mỏ Luông có 2 cửa đều trông ra cánh đồng và các bản làng trong thung lũng. Nằm ở độ cao chách mặt ruộng xung quanh khoảng 5 đến 7m, hang Mỏ Luông cách đường 15 chừng 10m, ngay gần khu dân cư thị trấn Mai Châu.
Hang ăn sâu vào lòng núi hơn 500m kể cả ngách. Chiều rộng từ 1m đến 30m. Vòm trần có chiều cao trung bình 10m, chỗ cao nhất 30m.
Hang có 2 cửa chính: Cửa hướng Tây bắc trông ra nhà nghỉ Mai Châu vào bằng đường bộ. Cửa hướng Tây trông ra hồ Mỏ Luông vào bằng đường thuỷ.
Từ đường 15 leo lên cửa hang hướng Tây bắc chừng 18m, cửa cao 3m, rộng 2m nằm ở độ cao 8m so với chân núi. Đường lên tương đối thuận tiện. Ngoài cửa được bảo vệ bằng một bức tường bê tông và cửa sắt chắc chắn do quân đội xây dựng từ những năm chiến tranh. Bên ngoài cửa là một bức rèm nhũ xám màu thời gian.
Hang Mỏ Luông có 4 động chính
Động thứ nhất:có chiều dài 60m, rộng 16m, vòmd trần cao 20m. Nền động đã được đổ bê tông bằng phẳng, có rãnh thoát nước ở xung quanh trong kháng chiến chống Mỹ hang dòng làm kho chữa vũ khí của quân đội.
Động được bố cục như một phòng khách lớn, trên vòm trần hai bên vách từng chùm nhũ đá như các cụm đèn trần trang trí, như các bức tranh, các trùm hoa rực rỡ.
Động thứ hai: Cao hơn động một khoảng10m khi bước chân vào động hai du khách có cảm giác như ta vừa bước lên một cõi khác. Đó là xứ sở thần tiên của đá. Hai bên vách là các khối nhũ như những ông tiên, ông phật, trên vách là các dải nhũ trắng, vàng, xanh, xám như những đám mây lóng lánh. Dưới chân là các làn vân đá trải dài óng ả như tấm thảm được dát bạc.
Bước vào bên trong vài mét có một cửa tò vò, hai bên là hai dải nhũ trắng muốt như dải lụa bay phất phới, xung quanh là hàng rào nhũ đá, ở giữa là các bờ đá nổi vân uốn lượn như con rồng mẹ đang ủ trứng chờ ngày trứng nở.
Chếch lên phía trên, một con đại bàng lớn như đang rình trộm trứng rồng nên đã bị nhà trời quở phạt, trói chặt đôi cánh vào vách đá.
Đi tiếp vào bên trong, bạt ngàn nhũ đá hiện ra như một phòng trưng bày thổ cẩm. Giữa phòng là một khối nhũ lớn óng ánh, vàng tươi như những cuộn tơ đang chờ tay người kéo sợi. Hai bên vách đá các dải nhũ đua nhau toả sắc như tầng tầng lớp lớp thổ cẩm được trưng bày trải dài theo tầm mắt. Các tấm thổ cẩm đá như được trang trí bằng các hoạ tiết hoa văn hình học, hình con rồng, hình con công, hình hoa lá thật đẹp mắt.
Tiếp theo là các dải nhũ đá mang hình như những bông hoa trắng kiêu sa cái thì như những bông hồng, bông cúc, bông sen trông như một vườn hoa xuân đủ hương sắc.
Cuối động là các nhũ đá đua nhau mọc lên, trông thon thả mềm mại, tinh nghịch như các thiếu nữ Thái đang chơi trò đuổi bắt.
Động thứ ba: Thấp hơn động thứ nhất tới 7m. Muốn thăm động thứ ba này du khách phải nghiêng mình lách qua khe cửa tò vò rồi luồn qua một đoạn dài chừng 10m, du khách chợt sững sờ khi thấy trên nền đá trước mặt là các bát sữa đá trắng tinh, nước còn sóng sánh. Phía trên những nhũ đá như những bầu sữa mẹ đang nhỏ từng giọt sữa ngọt ngào xuống bát.
Đi tiếp vào trong, lòng hang mở rộng khoảng 20m, trần cao khoảng 20m vách hang có những ngách nhỏ như những căn phòng xinh xắn, bên trong lấp lánh ánh bạc. Các dải nhũ buông xuống bên vách động như những bộ đàn đá, khi gõ vào âm thanh vang vọng khác nhau.
Rẽ theo tay phải, tụt xuống một ngách nhỏ sâu khoảng 3m, du khách sẽ ngỡ ngàng khi nhìn thấy bờ cát trải dài theo một con suối chảy ngầm trong lòng núi. Con suối ngầm này dài chừng 240m, du khách có thể đi bằng các bè mảng nhỏ. Lòng suối chỗ sâu nhất khoảng 3m, rộng nhất 8m, vòm trần cao ráo, các dải nhũ buông xuống đầy thơ mộng. Nước suối trong vắt mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, chảy suốt quanh năm, cung cấp nước tưới tiêu cho cánh đồng khu vực xã Chiềng Châu và tthị trấn Mai Châu.
Động thứ tư: Có chiều dài 15m, rộng 12m, vòm trần cao 25m. Đặc biệt trong lòng động này các khối nhũ đá như được mọc lên từ mặt nền lên với đủ các hình dáng. Có chỗ chen chúc như cây nhũ, chỗ thì trông như một buổi chợ phiên đông đúc, Có chỗ nhũ đá lại như một bầy thú đang chạy nhảy thật sinh động. Trong lòng động nước suối trong vắt in hình các những dải nhũ đá mềm mại từ trên vòm trần rủ xuống. Trong khắp lòng động là vô vàn thạch nhũ rủ từ vòm trần xuống, vươn từ lòng hang lên, từ vách động xoè ra. Các khối nhũ hoà quyện, đan xen vào nhau tạo nên những bức tranh vô cùng sinh động.